Этникалык кыргыздар

Кыргызда мен-мен деген далай эл башчы, хандар өткөн. Ошолордун ичинен акыркысы памирчилердин лидери Рахманкул болгон. Советтик идеологияда Рахманкул хан өз кара жанын гана ойлогон эзүүчү деп сүрөттөлсө, Ооганстандык памирчилердин лидери Рахманкулды уруулаштары кыргыздын салты менен тилин сактап калуу үчүн күрөшкөн даанышман лидер деп билишет. СӨЗ БАШЫ 23 жыл мурда көзү өткөн Рахманкулду бүгүн да уруулаштары кудайындай көрүшөт: «Рахманкул…

Кыргызстанда 40 миңден ашуун тарыхый мекенине кайтып келген этникалык кыргыздар жашайт. Алардын 28 миңге жакыны Чүй облусунун аймагында отурукташкан. Учурунда мурдагы Кыргыз Республикасынын Миграция жана жумуштуулук боюнча мамлекеттик Комитетинин алдында Миграциялык фонд этникалык кыргыздар менен иш алып барчу. Сырткы миграция маселеси чечилип бүттүбү же сыртта жашаган этникалык кыргыздардын маселеси такыр жокпу ким билет, айтор, ортодо аталган фонд жоюлуп кеткен. …

Тажикстандын Мургаб жана Жергетал аймактарында кыргыздар көп жашайт. Алар соңку жыйырма жылдан бери экономикалык жактан катаал шартта жашап келишет. Алардын айрымдары туруктуулук жана улуттук азчылыкка көргөзгөн камкордугу үчүн азыркы президент Эмомали Рахмонду колдой турганын айтышууда. Жергеталда 60 миңден ашуун жана Мургабда 10 миңдей кыргыз жашайт. Президенттик шайлоого жергиликтүүлөрдүн айтымында катышуу жандуу болду. Жергеталдагы Жайыл аттуу кыргыз айылынын тургуну Хамид…

Илгери өткөн заманда Сарыкол өрөөнүндө Бахбур ата, Тегирмен суу, Канжолу, Көкбел деген жерлерде Мырзабек жана Жумабай аттуу хандыктар өткөн. Аркайган зоолуу Ак таш анын астындагы Ажыдаар көл, Токтомушбектин наамына калган азыркы Токтомуш кыштагы Аксуу дарыясынын жээгине жайгашкан, Жумабай хан менен Мырзабек Токтомушбектин доорунда Хан Тейит элинин хандыгында жыргап куунап жашашкан. Кышында кыштоолоп, жайында жайлоолоп, кымыз ичип кыйкырып, айран ичип айкырып…

Памир. Бул сөз качан да болсо Эл арасында бийик тоолорду, ак кардуу чокуларды элестетип эң татаал климаттык шартты ойлоого мажбурлайт. Карт тарых барактарында Памир аттуу улуу тоолор туурасында канчалаган ойлор айтылып келүүдө. Ооба чын эле Памир деген сөздүн өзу эмне деген маанини билдирет. Карап көрөлүүчү «Памир жөнүндө маалыматтарды байыркы еги петтиктерден, индиялыктардан жана байыркы ирандыктардан, Гердот менен Плинейден, Эратосвен менен…

Памирлик кыргыздарда улуттук кенчтин эң байыркы түрлөрү сакталып калган. Алардын эң эскиси бул жомоктор. Кыргыздын улуттук баалуулуктарын өзүнө сиңирген жомоктор адам баласына жол көрсөткөн багыттоочу күч болгон. Бүгүн жок болуп бараткан жомок тууралуу ооган кыргыздарынын жомокчусу менен аны изилдеген окумуштуунун түшүндүрмөсүн уксак. Турган Ырайым кызы Ооганстандын Памиринде туулуп өскөн. Азыр Түркияда жашаган Ырайым кызынын жадысында "Манас" кара сөз түрүндө…