Этникалык кыргыздар

Тажикстандын Мургаб районунда этникалык кыргыздар "кыргыз жылкысынын” асыл тукумдуулугун арттырып, санын көбөйтүү максатында атайын ферма куруп, төрт жылкыны багууда. Буга ат жандыгын изилдеп келе жаткан франциялык Жаклин Рипар айым жардам берген. Мургабдык кыргыздардын айтымдарында, эки коңшу өлкөнүн географиялык окшоштуктары кыргыз жылкысын багып чоңойтууга анча кыйынчылык деле жаратпаптыр. Курбанбай Раимжанов : Тажикстандын Мургаб районунун кыргыз кол өнөрчүлүк тобунун жетекчиси: "Былтыр…

Кытайлык кыргыз дегенде эле, көз алдыбызга, кызыл жүздүү, нукура кыргызча сүйлөгөн, айтоор кымыз жыттанган кыргызды элестетүүгө болот. Коомдун, замандын өзгөрүшү, технологиянын укмуштуудай өсүп-өнүгүп, айыл чарбасынын дүркүрөшү кытайлык кыргыздардын кытай эллине жакындап аргындашуусуна алып келди. Бирок, ошентсе да Манасты туу тутушуп, кыргыздын салт санаасын таза сактоого аракет кылышат. Бүгүн биз улутташтар программасында кытайлык кыргыздардын салт санаасынынын айрым маанилүү жактары менен сиздерди…

Эки жылдын ичинде Кичи Памирдеги 2000 адамдын ордуна өлгөндөн калганы 720 гана адам бар болуп чыкты "Кичи Памирдеги Ооган кыргыздарын акыркы 25 жылдан бери башкарып келген Абдрашид хан эли-жерин сагынып, көзүнүн жашын агызып: "Бизди унутпагыла!” – деп узатып кала берген. Андагы кыргыздардын ар бири: "Кыргызстанга барып, беш күн жашап өлсөм, арманым жок эле”, – дегенин угуп, болкулдап ыйлап жибердик.…

Кем дүйнө Акыркы күндөрү коомчулукта жана массалык маалымат айдыңында Ооганстанда жашаган кыргыздар туурасында арбын айтылып, түркүн түрдүү кеп-сөздөр жүрүп жаткан маалы. Буга эски жылдын этегинде теледен көрсөтүлгөн өздүк тасма өзгөчө түрткү берди десек болчудай. Ошол көрсөтүүдөгү кандаштардын катаал шарттагы оор турмушу бир дагы кыргызды кайдыгер калтырган жок. Бийлик башындагылар дагы адаттагыдай кол шилтей албай, Ооган жериндеги кыргыздардын өтүнүчүн аткарууга аз-аздан…

ВАН КЫРГЫЗДАРЫ Бүгүнкү күндө Түркияны жердеген кыргыздар Ван кыргыздары деп аталып келет. Алар түрк жерине Тажикстандын Мургап районунан орус баскынчыларынан качып, Ооганстанга, андан Пакистанга өтүп, Рахманкул хандын башчылыгы астында 1982-жылы Истамбулга ооп барган. Түрк Өкмөтү аларга Ван облусунан атайын жер бөлүп берип, жашоо шарттарын түзүп, оңоп, Улуу Памир айылын тургузуп беришкен. Андагы кыргыздардын саны 5000ге жетет. Ван кыргыздары турган аймак…

Борбор Азиянын түштүгүндө Тажикистан Республикасы жайгашкан. Тажикстандын чыгыш тарабын Тоолуу Бадахшан Автономиялуу Облусу ээлейт, ал эми облустун аянтынын 60 пайызы Мургаб районуна таандык. Тоолуу Бадахшан жана Мургаб району (көпчүлүк учурда Памир деп бүткүлааламга белгилүү) деңиз деңгээлинен 3500-7134 метр бийиктикте жайгашкандыктан "Дүйнө Чокусу” деп аталат. Ал эми жергиликтүү кыргыз калкынын диалектисинде Мургаб району Сары-кол болот. Мургаб районуна биринчи жолу келген…