Этникалык кыргыздар

Дүйнөнүн түндүгү көтөрүлүп, керегеси жайылган. катаал шарттуу жердин көп кылымдардан бери Памир (жергиликтүү диалектиде Памыл) деп аталып, Кыргыздар Сары-Кол тоо кыркаларын аркалап, Памирдин Чыгыш бөлүгүндө илгерки замандардан бери эле отурукташып, жашап келишкендиги жөнүндө ар кандай илимий, тарыхый булактар аныктап келүүдө. Ал тууралуу кээ бир тарыхий материалдарда кыргыздар XII кылымдардан тартып эле Памир тоолорунда көчүп-конуп жүрүшкөндүгү XVI-XVII кылымдарда өз алдынча…

Өткөн замандын биринде Жашыл-Көл деген казак элинин бир көлү болуптур. Ал көлгө жакын тоолордун биринде мекендеп, мергенчилик жана куш салуу менен жашаган Жанаил деген жаш жигит, ата-энеси карып, көпкө кирип калса дагы жакшы карап, тамак ашына дайым көз салып, тоодон атып келген кийиктин, көлдөн куш салып алдырган өрдөк, каздардын эттерин жакшы бышырып ата-знесине «нарын» туурап берчи экен. Адырдан…

"Сарыкол легендалары" китебиден үзүндү. Нуркап Бул, азыр Мургаб жайгашкан жердин илгерки аталышы. Бул жер күнгө жакын болгондуктан дайыма күн тийип, өтө жаркырап тургандыктан нурдун кабы, же Нуркап деп аталган экен. Аличор Апичордун аталышы жөнүндө кыргыздардын бул өрөөнгө келген тарыхынан да мурда болгон бир окуя жөнүндө мындайча баяндалат. Бул баян «Бабаравшан» деген өзбекче жазылган арабдардын чыгармасында ушул Аличор…

Кыргызда аш-той улуттук салт-санаалардын уюткусу болуп келген. Эски салтыбызды сактайбыз деп болшевиктерден Ооганстанга качкан кыргыздар кийин Түркияга көчкөндөн кийин бир топ салттар жоголду. Ошол эле кезде Кыргызстандагыдай эле, айыл тургундары арасында тойдун чыгымдары да көбөйгөн. ТАСМАДАГЫ ТОЙ Улуу Памирде той болот экен деп Рахманкул хан жоро-жолдоштору менен аттанды. Aшуу ашып келген сыйлуу конокторду атчандар тээ алыстан атчан барып тосуп…

Тажикистандын аймагында жашаган кыргыздар азыркы күнгө чейин өз эне тилинде билим алып, маданиятын, үрп-адат, каада салтын сактап келет. Этникалык кыргыздар Кыргызстандагы белгилүү делген чыгармаларды окуп, билбегендерин үйрөнөт. Алишер Жүндүбаев азыр 67 жашта, ал комузда кол ойното чертип, Кыргызстандагы белгилүү чыгармаларды да жатка билет. Аксакал союз учурунда Мургаб районунда маданият тармагында эмгектенген, азыр пенсияда. Мургабдыктар жашаган аймак Сарыкол деп…

Тажикстандагы этникалык кыргыздар колдонуп жаткан окуу куралдар ал өлкөнүн окутуу программасына туура келбейт. Анткени, кыргыз мектептериндеги китеп-дептерлердин баары Кыргызстанда жасалган. Ыңгайсыздыкка карабай этникалык кыргыздардын билим алууну улантып келет. Тажикстандагы кыргыздардын дээрлик баары тажик тилинен тышкары, өз эне тилинде билим алат. Ошондон улам, көбү Кыргызстандагы жогорку окуу жайга тапшыргысы келет, бирок баарынын мүмкүнчүлүгү жок, анткени Кыргызстандан саналуу гана орун бөлүнөт. 10-класстын…