Этникалык кыргыздар

Реми Дор Париждеги Франция коллежинде түрк таануудан, анын ичинде кыргыз тили жана грамматикасынан сабак берет. 65ке таяп калган профессор өмүрүнүн көбүн памирлик кыргыздарды изилдөөгө арнап, англис, немис, кыргыз тилдеринде ондогон китеп, макалаларды жарыялады. Ал "Азаттыккка" азыр Ооганстанда кала берип жаткан памирлик кыргыздардын саны аз, турмушу оор, жардам жок экендигин билдирди. Реми Дор СССРдин чек арасы түшкөндөн тартып, тарыхый мекенинен…

Зулпукаар Сапанов, «Ата Мекен» социалистик партиясынан депутатыкка талапкер: - Зулпукаар мырза, Жогорку Кеўештин депутаттыгына ат салышууўузга эмне себеп берди? - Мени Кыргызстандын сыртында калган жана кыргыз эли эгемендїїлїк алгандан бери журт которуп, учурда єлкєбїздїн ичинде жашап жаткан этникалык кыргыздардын кєйгєйї саясат менен алпурушканга тїрткї берди. Єткєн эки бийликтин тушунда кєчїп келген кыргыздардын жарандык маселеси толук чечилген жок. Поспорттун жоктугунан…

Баатыр Манас бабабыз жалпы кыргыз улутунун улуу сыймыгына айланганын эч кимибиз тана албайбыз. Ар бир кыргыз айкєлдїн арбайына сыйынып, пир тутуп келгени да муну тандыра койбос. Дїйнє эли да кыргыз дегенде Манасты, Манас дегенде кыргызды таанып келет. Дегеним, кайсы бир доордо чачылган кыргызды жыйып, їзїлгєндї улаган Манас болгонун эч кимибиз жашыра албайбыз. Ушундан улам Улуу бабабыздын эл їчїн жасаган эрдиги…

Майрамбек Тойчиев, Мургаб районунун акими: "Берекелүү кыргыз жергесине тынччылык, бейпилдик орносун" Тажик республикасынын Тоолуу Бадахшан автономиялуу облусуна караштуу Мургаб районунун акими, Тажикстан жана Кыргызстан жазуучулар союзунун мүчөсү, "Барбол, Сарыкол", "Кулжа наама" аттуу ыр жыйнактардын автору, сарыколчу (памирлик) кыргыздардын котормочусу жана акыны Тойчиев Майрамбек Токоновичти кепке тарттык. - Майрамбек Токонович, Мургабда жашаган сарыколчу кыргыздар жөнүндө кебибизди баштасак, элиңиздин абалы…

-Камал аке, ар кимге эле мындай тагдыр-насип буюрулбаса керек, аалам чокусу эсептелген Памир тоолорунун арасынан орун алган кичи мекениңиз -Тажикстандын Мургап районунан Кыргызстанга көчүп келип жашап жатыптырсыз. Аңгемеңизди ушул жааттан баштасаңыз. -Атайын издеп келип, ал-абалымды сураганыңыздарга абдан ыраазымын. Мургаптан келгениме 16 жыл болду. Мен ошол райондун Ак-Суу деген жеринде туулуп өскөнмүн. Ак-Суу Ооганстандагы Чоң-Көл деген көлдөн бери карай агып…

Ооганстандагы Памир жана Вахан аймактары 1895-жылдары Россия падышачылыгына каршы күрөштө жаралган. Бул тоолуу аймак үч бөлүмдөн турат. Вахан аймагында этникалык тажиктер жашайт. Калган бөлүгү болсо Чоң Памир жана Кичине Памир деп аталып, ал жакта 1 миң 300 түтүндөй жарым көчмөн Ооган кыргыздары жашайт. Жергиликтүү калк аны Зор Памыл, Кичик Памыл деп аташат. Алар кой, эчки, жылкы, топоз багышат. Сталин бийликке…