Тажикистандын аймагында жайгашкан Мургаб району тарыхтан алып караганда байыркы кыргыздардын жери болгон. Ушул жер Сары-Кол (Чыгыш Памир) аталат.
Тажикистандын төрттөн бир бөлүгүн ээлеп турган эң чоң район. Деңиз деңгелинде 3500—7500 м.бийиктикте. Аянты 1375 км2, координаты- 39°13′43″ с. ш. 71°12′27″ в. д.
Мургаб району:
Мургаб (рай.центр)
Айылдары:
- Аличор, - Баш-ГҮмбөз, - Кара-Көл, - Раң-Көл, - Чечекти, - Көнө-Коргон, - Токтомуш, - Шаймак
Көлдөрү:
Ыраң-Көл, Шор-Көл, Кара-Көл, Жашыл-Көл, Булуң-Көл, Сасык-Көл, Муз-Көл, Зор-Көл, Сарез-Көлү, Дүңкүлдөк ж/б
Мазарлуу ыйык жерлер:
Бахбур-Ата, Чырак-Таш, Мата-Таш, Каллак-Таш, Чат-Токой, Ылысуу-Ата, Ак-Балык, Мадиан ж/б
Ашуулар:
Кызыл-Арт (4250 м), Ак-Байтал (4655 м),, Найзаташ (4314 м), Харгуш (4091 м), Таар-Какты (4168 м), Кой-Тезек (4251 м) ж/б
А.Примбердиев